Akta gminy Rydzyna

W latach 30-tych XIX w. na obszarze zaboru pruskiego zaczęto tworzyć samorząd wiejski. Na podstawie ustawy z 1833 r. powołano Distrikts-Amty (komisariaty obwodowe). Na czele każdego stał Distrikts-Kommissar (komisarz obwodowy), powoływany przez Naczelnego Prezesa Prowincji Poznańskiej. W skład Distrikts-Amtów wchodziły gminy wiejskie (kierowali nimi sołtysi) oraz obszary dworskie (kierowali nimi przewodniczący obszarów dworskich). Do kompetencji komisarzy obwodowych należało między innymi: czuwanie nad bezpieczeństwem publicznym i przestrzeganiem przepisów budowlanych i drogowych, nadzór nad związkami i stowarzyszeniami oraz nad rzemiosłem, handlem i przemysłem, prowadzenie ewidencji ludności, opieka nad ubogimi, współpraca przy organizacji wyborów. Ponadto komisarze wykonywali na podległym sobie obszarze zarządzenia landrata i innych władz nadrzędnych. Sprawy samorządu wiejskiego szczegółowo regulowała ordynacja gminna z lipca 1891 r. W 1919 r. Polska odzyskała niepodległość. Większość ziem zaboru pruskiego przyłączono do odrodzonego państwa polskiego. Odradzała się także polska administracja. Ustawa z 1919 r. przemianowała Distrikts-Amty na komisariaty obwodowe, pozostawiając im jednak podobne kompetencje administracyjne i policyjne, jak w czasach pruskich. W 1928 r. komisariaty obwodowe uległy likwidacji. W ich miejsce powołano obwody wójtowskie z wójtami na czele. Terytorialnie utworzone wójtostwa (w ich ramach gminy wiejskie i obszary dworskie) odpowiadały mniej więcej wcześniejszym komisariatom obwodowym. Wójtostwa przetrwały do dnia 1 kwietnia 1935 r. Wówczas to w oparciu o ustawę z 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządowego (Dz. U. nr 35, poz. 294) oraz zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 lipca 1934 r. w miejsce dotychczasowych obwodów wójtowskich utworzono zbiorowe gminy wiejskie, których pracami kierowały zarządy gminne. Gminy dzieliły się na gromady. Pracą gminy kierował wójt a poszczególnych gromad sołtysi. Sołtysi podlegali służbowo wójtom. Nowy podział administracyjny przetrwał do wybuchu II wojny światowej w 1939 r. Okupant niemiecki w grudniu 1939 r. wprowadził obwody urzędowe (Amtsbezirke). Zarządzali nimi komisarze obwodowi (Amtskommissar). Po wyzwoleniu spod okupacji w 1945 r. przywrócono do życia zarządy gminne, na czele których stali wójtowie. Jednocześnie utworzono gminne rady narodowe. W 1950 r. zniesiono zarządy gminne i stanowisko wójtów. Kompetencje tych organów przejęły prezydia gminnych rad narodowych., z przewodniczącymi na czele. Z dniem 1 stycznia 1955 r. zlikwidowano podział administracyjny państwa na gminy. Został zastąpiony przez gromady. 

Akta gminy Rydzyna 

Selected by Krzysztof Tyszka from the database szukajwarchiwach.pl 

314 files 

I. Wójtostwo Obwodowe w Rydzynie, [1898] 1928-1935 ewidencja ludności, sprawy budowlane, ubezpieczenia, bezpieczeństwo, wybory II. Zarząd Gminny w Rydzynie, 1935-1939 [1940] sprawy organizacyjne, zebrania, elektryfikacja, budżety, utrzymanie dróg, rozliczenia z obszarami dworskimi, rolnictwo, handel, sprawy oświaty, kultura, opieka społeczna, bezrobocie, emigracja, ubezpieczenia, bezpieczeństwo i porządek publiczny, pobór, księga dusz III. Der Amtskommissar des Amtsbezirks Reisen, 1939-1945 posiedzenia Rady Miejskiej, osiedlanie Niemców, volkslisty, zarządzenia i ogłoszenia, sprawy meldunkowe, statystyka ludności, sprawy karne, budowlane i ogniowe, szkolnictwo i biblioteka, akta poległych i zaginionych żołnierzy niemieckich, przejęcie majątku polskiego, rzemiosło, budżety, podatki IV. Zarząd Gminny w Rydzynie, 1945-1950 sesje, zebrania, ewidencja ludności, sprawy niemieckie V. Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Rydzynie, 1950-1954 sesje i zebrania