Zarząd Miejski w Rzeszowie

W dniu 6 sierpnia 1944 r. powstał w Rzeszowie za zgodą Wojennego Komendanta Miasta tymczasowy Komitet Narodowy Rady Miejskiej w składzie 5 osób - przewodniczący, trzech zastępców i sekretarz. Zadaniem Komitetu było powołanie Miejskiej Rady Narodowej w Rzeszowie. Została ona zorganizowana 8 sierpnia 1944 r., w składzie 32 osoby. Pierwsze posiedzenie odbyło się 4 września 1944 r. Rada w początkowym okresie pracy opierała się na zasadach prawnych zawartych w ustawie z dnia 23.03.1933 r. Potwierdza to uchwalony 6.10.1944 r. regulamin obrad Rady Miejskiej i jej komisji, gdzie w paragrafie 1 ustalono, że"Radę Miejską zwołuje na posiedzenie i przewodniczy jej obradom prezydent miasta lub wice prezyden". Reorganizacja Rady miała miejsce 21 lutego 1945 r. W jej skład weszło 50 radnych delegowanych przez stronnictwa polityczne i organizacyjne zgodnie z ustaleniami komisji międzypartyjnej. Podział mandatów w Radzie odbył się według następującego klucza: PPR - 10, PPS - 10, SD - 10, SL - 3, ZZ - 15, bezpartyjne - 2. Równocześnie powołano Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w składzie 5 osób. Komisje Miejskiej Rady Narodowej powołano 12 sierpnia 1944 r. Członków wybrano spośród członków Rady i Zarządu Miejskiego. Były to: Komisja Aprowizacyjna w składzie 11 osób, Komisja Mieszkaniowa w składzie 10 osób, Komisja Finansowo - Budżetowa w składzie 7 osób, Komisja Odszkodowań Wojennych w składzie 7 osób, Komisja Opieki Społecznej w składzie 8 osób. Zakres działania komisji dostosowano do najważniejszych problemów, jakie pojawiła się w pierwszych dniach po wyzwoleniu. Zakres uprawnień utworzonych komisji oparto na przepisach ustawy z dnia 23 czerwca 1933 r. Komisje, zgodnie z ustawa o radach narodowych z 18 września 1944 r., zostały powołane na posiedzeniu Rady 17.04.1945 r. w liczbie 10. Ich liczba została podwojona 7.12.1948 r. Komisje miały za zadanie opiniować i współdziałać z administracją samorządu miejskiego w rozstrzyganiu poszczególnych spraw. Nadmierna liczba komisji oraz praca radnych nawet w kilku komisjach osłabiała ich aktywność. Stąd też 24.11.1949 r. zmniejszono ich liczbę do 11. Organem wykonawczym Miejskiej Rady Narodowej był Zarząd Miejski w składzie: prezydent, wice prezydent i 4 ławników. Zarząd powołano 9 sierpnia 1944 r. Już w dniu 12 sierpnia 1944 r. zatwierdził na swym posiedzeniu Tymczasowy Statut Organizacyjny. Na jego podstawie biuro Zarządu Miejskiego zostało podzielone na wydziały: Wydział I - Ogólny, obejmujący oddziały: personalny, organizacyjny, nauki i sztuki, gospodarczy oraz Biuro Miejskiej Rady Narodowej. Wydział II - Administracyjno - Prawny - oddziały: ogólno-administracyjny, ewidencji ruchu ludności, opieki społecznej, aprowizacji, spółdzielczości, świadczeń rzeczowych. Wydział III - Finansowy - oddziały: budżetowy, rachuby, działu budżetowego, rachuby działu, przedsiębiorstw miejskich, podatkowego, egzekucyjnego. Wydział IV - Techniczny - oddziały: budowlany, drogowy, pomiarowy, plantacji miejskich. Wydział V - Zdrowia Publicznego - oddziały: lekarski, sanitarny, łaźni miejskiej z zakładami dezynfekcyjnymi. Wydział VI - Bezpieczeństwa Publicznego - oddziały: zawodowej straży pożarnej, straży miejskiej porządkowej, czyszczenia miasta, taboru miejskiego, warsztatu naprawczego, obrony przeciwlotniczej. Wydział VII - Wojskowy - oddziały: poborowy, świadczeń wojennych, kwaterunkowy. Wydział VIII - Stanu Cywilnego. Wydział IX - Zarząd Nieruchomości Miejskich - oddziały: administracyjny i techniczny. Statut określał również zakres działania wydziałów. Reorganizacja wydziałów nastąpiła w drugiej połowie 1948 r. Wówczas Zarząd Miejski posiadał następujące wydziały: Wydział I Organizacyjny, Wydział II Finansów, Wydział III Administracyjny, Wydział IV Techniczny, Wydział V Majątku i Przedsiębiorstw Miejskich, Wydział VI Samodzielny Oddział Planowania i Kontroli, Wydział VII Samodzielny Oddział Zdrowia, Wydział VIII Samodzielny Oddział Opieki Społecznej, Wydział IX Samodzielny Oddział Oświaty, Kultury i Sztuki, Wydział X Samodzielny Oddział Wojskowy, Wydział XI Urząd Stanu Cywilnego. W aktach brak materiałów informacyjnych o podziale na oddziały. 

Zarząd Miejski w Rzeszowie 

Selected by Agnieszka Wasiak from database SEZAM. 

401 files 

Najcenniejsze materiały, które są zachowane w zespole, to akta Miejskiej Rady Narodowej w Wydziale Ogólnym. W pełni są zachowane protokoły z sesji Rady, posiedzeń prezydium, komisji, Zarządu Miejskiego. W wydziale Administracyjno - Prawnym na uwagę zasługują wnioski i kwestionariusze o ustalenie szkód i odszkodowań wojennych mieszkańców Rzeszowa, zestawienie szkód w majątku szkolnym, przedsiębiorstwach miejskich, nieruchomościach gminy. W Wydziale Finansowym zachowane są budżety miasta na lata 1946-1948. W aktach Wydziału Technicznego znajdują się imienne wykazy żołnierzy Armii Radzieckiej poległych w czasie walk o oswobodzenie Rzeszowa w początkach sierpnia 1944 r., ekshumowanych i złożonych na cmentarzu wojskowym w Wilkowyi. W Wydziale Organizacyjnym - zachowane są materiały informujące o organizacji wewnętrznej Zarządu Miejskiego. Jest to statut organizacyjny oraz instrukcja kancelaryjna. W Oddziale Planowania i Kontroli zachowane są głownie materiały statystyczne z działalności nie tylko wydziałów Zarządu Miejskiego, ale również przedsiębiorstw miejskich, placówek handlowych, komunikacji miejskiej samochodowej oraz statystyka rolna (zasiewy, plony w gospodarstwach publicznych w Rzeszowie). Statystyka obejmuje lata 1948-1950. W Oddziale Opieki Społecznej na uwagę zasługują protokoły z posiedzeń Polskiego Komitetu Opieki w Rzeszowie z lat 1944-1949. Protokoły z okresu okupacji nie mogły zostać wydzielone do zespołu - akta Miasta Rzeszowa, ponieważ są to księgi oprawne. W aktach znajdują się informacje dotyczące form pracy Komitetu i zasobie towarów, artykułów spożywczych, które Komitet zebrał dla ubogiej ludności miasta. Do zespołu dołączono akta Komitetu Żydowskiego w Rzeszowie działającego po wyzwoleniu, w latach 1944-1945. Jest to korespondencja obywateli pochodzenia żydowskiego z różnych państw w sprawie adresów rodzin żydowskich zamieszkałych w Rzeszowie.