Ministerie van Wederopbouw. Archief van het Bestuur voor Schade aan private goederen.

Ministerie van Wederopbouw. Archief van het Bestuur voor Schade aan private goederen. 

Ministerie van Wederopbouw. Archief van het Bestuur voor Schade aan private goederen. 

ca. 900000 individuele dossiers (ca. 17000 s.m.). 

De individuele dossiers oorlogsschade aan private goederen (ook kortweg “oorlogsschadedossiers” / “dossiers dommages de guerre” genoemd) zijn een bijzonder waardevolle bron voor historisch onderzoek. Het bestand valt uiteen in twee grote reeksen. De dossiers van de ‘centrale’ reeks zijn integraal bewaard. Wat de ‘provinciale’ reeks betreft, werden enkel dossiers met foto’s, kaarten, plattegronden of andere opvallende stukken overgehouden. Op moment van schrijven is de verhuisoperatie nog aan de gang. In het Algemeen Rijksarchief 2 – Depot Joseph Cuvelier bevinden zich momenteel van de centrale reeks alle dossiers behalve degene uit de provincies Limburg, Oost- en West-Vlaanderen; van de provinciale reeks de dossiers uit alle provincies. De relatief complexe aanvraagprocedure (zowel op centraal en provinciaal niveau, met beroepsmogelijkheid bij de Raad van State) wordt gereflecteerd in de soms omvangrijke dossiers. Belangrijk zijn in elk geval de algemene inlichtingenformulieren die de basisgegevens bevatten over de aanvrager (privépersonen maar ook ondernemingen), over de vaststelling, aard en kostenraming van de schade, enz. Ze gaan doorgaans vergezeld van allerhande bijlagen die als bewijs werden bijgevoegd – facturen, attesten, handgeschreven verklaringen maar ook activiteitenverslagen, foto’s, plannen, lijsten van goederen, kopies van notariële aktes, … Wanneer het gaat om geplunderde of volledig verwoeste woningen vinden we soms zelfs lijsten terug van de volledige inboedel. Soms zijn de bewijsstukken ouder dan het schadegeval zelf - zie bijvoorbeeld vooroorlogse foto’s van woningen, fabriekspanden, ondernemingen, … De correspondentie en allerhande door de administratie ingevulde formulieren zijn van belang om een idee te krijgen van de overheidspolitiek inzake de vergoeding van oorlogsschade. Van groot belang zijn de vaak zeer gedetailleerde verslagen van experts, gestuurd om de effectieve schade te onderzoeken en te evalueren. Ze bevatten vaak ook informatie over de oorzaak en omstandigheden (vb. bombardementen, plundering, …) van de opgelopen oorlogsschade. Deze dossiers verschaffen waardevolle informatie over onder andere de sociaal-economische situatie in bezet België, het dagelijkse leven van de bevolking voor, tijdens en net na de Tweede Wereldoorlog, de onmiddellijke wederopbouw van België … enzoverder. Wat de Joodse bevolking betreft vinden we ten eerste vele dossiers van individuele personen inzake het vergoeden van oorlogsschade – niet alleen algemene oorlogsschade (vb. door bombardementen) maar ook schade die een rechtstreeks verband houdt met de Shoah in België (vb. plundering van huisraad door de bezetter). Er bestaan overigens ook dossiers voor een aantal Joodse religieuze gemeenschappen en hun synagogen (o.a. de Israëlitische Gemeente van Antwerpen, de Communauté israélite de Bruxelles, de Israëlitische Gemeente van Oostende, de Synagogue israélite du rite Portugais te Antwerpen, …).