Sąd Grodzki w Końskich

Sąd Grodzki w Końskich 

Po zlikwidowaniu Sądów Pokoju rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 6 lutego 1928 roku (prawo o ustroju sądów powszechnych) wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych i karnych został oddany sądom powszechnym. Sprawowały je: sądy grodzkie oraz sędziowie pokoju, sądy okręgowe, sądy apelacyjne i Sąd Najwyższy. Najniższą komórką organizacyjną wyminaru sprawiedliwości były sądy grodzkie. Do ich kompetencji należało rozpatrywanie sporów o roszczenia majątkowe, jeżeli wartość powództwa nie przekraczała sumy 1000 zł., a sprawa bez względu na wartość powództwa nie należała do właściwości innego sądu; sporów weksli, jeżeli wartość powództwa nie przekraczała 100 zł., sporów o roszczenia majątkowe dziecka lub matki, związane z nieślubnym ojcostwem, bez względu na wartość przedmiotu. Ponadto sądy grodzkie obowiązane były spełniać poszczególne czynności sądowe na żądanie innych sądów, zarówno powszechnych jak i szczególnych oraz w wypadkach wskazanych przez ustawy na żądanie innych władz państwowych; udzielać pomocy sądowej również na żądanie sądów zagranicznych, o ile wzajemność jest zapewniona. Sprawy należące do zakresu działania sąów grodzkich rozpoznawał jeden sędzia. Sprawy odwoławcze od rozstrzygnięć sądów grodzkich rozpatrywały sądy okręgowe. Sędziów grodzkich powoływał Minister Sprawiedliwości osobę która: posiadała obywatelstwo polskie i korzystała w pełni praw cywilnych i obywatelskich, nieskazitelny charakter, ukończone 25 lat, władała językiem polskim w mowie i piśmie, ukńczyła uniwersyteckie studia prawnicze z przepisanymi w Polsce egzaminami, odbyła aplikację sądową i zdała egzamin sędziowski. Sędzia mógł zrzec się zajmowanego stanowiska bez podania powodów, jednak opuścić stanowisko mógł dopiero po otrzymaniu urzędowego zaświadczenia o zwolnieniu go przez Ministra Sprawiedliwości. W sądach grodzkich prócz sędziów urzędowali także urzędnicy kancelaryjni i komornicy. Sekretarzem sądowym jak i komornikiem mógł być każdy kto odpowiadał warunkom wymaganym do objęcia urzędu państwowego, odbył służbę przygotowawczą i złożył przepisany egzamin. Przy sadach grodzkich mogli być ustanowieni biegli sędziowie i tłumacze przysięgli. Zgodnie z rozporządzeniem tworzenie i znoszenie sądów grodzkich mogło nastąpić tylko w drodze ustawy. Ustalenie i zmianę okręgu lub siedzibę sądu mógł wprowadzić w drodze rozporządzenia Prezydent RP. Tryb wewnętrznego urzędowania sądów apelacyjnych okręgowych i grodzkich określał regulamin ogólny. Sądy grodzkie, w których był większy napływ spraw mogły być podzielone na oddziały do których należał jeden lub kilku sędziów. W sądach grodzkich podzielonych na oddziały lub w których było kilku sędziów podział czynności między oddziałami lub sędziami ustalało kolegium administracyjne sądu okręgowego, po uprzedmin rozpoznaniu wniosków naczelnika sądu grodzkiego. Każdy wydział obejmował pewne kategorie spraw, oparte na stałych podstawach, Mogły być one dzielone według rodzaju spraw, według początkowej litery nazwisk uczestnikow sprawy lub na podstawie zasady terytorianej, bądź z uwzględnieniem obu tych podstaw. Sędzia wyznaczony w podziale czynności na kierownika oddziału miał w stosunku do rozdziału pracy prawa przewodniczącego, natomiast naczelnik sądu miał prawo w granicach podziału czynności i w razie wątpliwości ustalać podział pracy. W sądach grodzkich, w których działał jeden sędzia, w razie jego nieobecności, zastępował go sędzia z innego sądu grodzkiego, według kolejności ustalonej przez kolegium administracyjne sądu okręgowego. W sprawach karnych wymiar spreawiwdliwości spreawowany był na podstawie kodeksu karnego i innych przepisów szczególnych oraz regulaminu wewnętrznego urzędowania sąów apelacyjnych, okręgowych i grodzkich w sprawach karnych, wprowadzony rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 czerwca 1929 roku. Ustawa z dnia 4 marca 1929 roku w sprawie zmiany niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 28 lutego 1928 roku zawierającego"Prawo o ustroju sądów powszechnyc" i następne rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 24 listopada 1930 roku, 23 sierpnia 1932 roku, 7 października 1932 roku zmieniające niektóre przepisy o ustroju sądów powszechnych nie wprowadziły zasadniczych zmian w sądownictwie powszechnym. Cały proces zmian dokonał się obwieszczeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 listopada 1932 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu prawa o ustroju sądów powszechnych obowiązującego z małymi zmaianami wprowadzonymi ustawą z dnia 14 kwietnia 1937 roku o zmianie prawa o ustroju sądów powszechnych do 1944 roku. W latach 1944-1945 zmiany w prawie o ustroju sądów powszechnych wnoszą dekrety Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego a mianowicie: z dnia 4 listopada 1944 roku, 12 grudnia 1944 roku i z dnia 14 marca 1945 roku. Wprowadzone tymi dekretami zmiany dotyczyły jedynie niektórych artykułów prawa o ustroju sądów powszechnych. Sądy grodzkie likwidowała ustawa z dnia 20 lipca 1950 roku o zmianie prawa o ustroju sądów powszechnych na podstrawie której powstały sądu powiatowe. Sprawy odwoławcze od roszczeń sądów grodzkich województwa kieleckiego rozpatrywał sąd okręgowy w Kielcach. 

Sąd Grodzki w Końskich